طبق برنامهی مروری که برای خودم درنظر گرفته بودم به یکی از فایلهای رادیومذاکره رسیدهام. که در آن آقا معلم بنا به تاکید و حساسیتی که بر روی تسلطکلامی و گزینش و انتخاب صحیح واژگان دارد، به تفاوت دو واژهی بلندپروازی و جاهطلبی اشاره میکند.
محتوای فایل با اندکی ویرایش و دخلوتصرف به شرح ذیل است:
بلندپرواز عقابی است که میگوید من دلم میخواهد در فلان لایه پرواز کنم. اما میدانم که اکنون زمان مناسبی برای انجام این کار نیست. پس فعلا نمیپرم. منتظر میمانم تا بهموقع و در زمان مطلوب پرواز کنم.
بلندپرواز را بهسان عقاب در شعر “پرویز ناتلخانلری” میداند که حاضر نیست در لایهی زاغ و در آن سطح پست بماند و زندگی کند.
جاهطلب آرزوی گذرایی برای رسیدن به سطح بالاتر در ذهنش عبور میکند، اما بهانهتراشی میکند که رسیدن به آن ارتفاع سخت و دشوار است، در اوج باد و طوفان هست. خطر در کمین است. دوست دارم شکوه و جبروتی که عقاب در آن بالا دارد، من در همین لایههای کفتار و مردار داشته باشم.
جاهطلب بسیار است و بلندپرواز اندک.
***
به تصورِ من جاهطلب، خیالپردازی را با برنامهریزی اشتباه میگیرد. یا اینکه تصور میکند صِرف خواستن، برنامهریزی و طرحکشیدن ما را به هدف میرساند و مرحلهی اقدام و عمل را نادیده میگیرد.
جاهطلب راحتطلبی و آسایش را انتخاب میکند. و حاضر نیست هزینهی رسیدن به مراتب بالاتر را بپردازد. حتی گاهی هم به دنبال یافتن راههای کوتاهتر و میانبر است.
بلندپرواز برای محقق شدن رویاهایش تلاش میکند. رویاپردازی میکند و حتی ممکن است به آنها پروبال هم بدهد، اما رویاهایش را دنبال میکند و راهها، روشها و اصول رسیدن به آن را تجزیهوتحلیل میکند. و سعی میکند خواستههایش را بهصورت ملموس و عینی مبدل کند.
برای من این کلمات همردیف و هم معنا بودن و هرجای از هر کدوم که میخواستم استفاده میکردم. متوجه شدم بلندپرواز یه صفت مثبت هست و وقتی می خواییم از کسی تمجید کنیم کاربرد داره و در مقابل جاه طلب صفت منفی هست که به شخص رویا پرداز و منفعل اشاره میکنه
در بعضی جاها به این نکته برخوردم که عدهای بلندپروازبودن رو هم چندان مثبت نمیدونن.
شاید بلندپروازی رو به معنای خیالپردازی و در رؤیا زندگیکردن میدونن.
البته نگاه من به جاهطلب اینه که حاضره حتی دیگران رو برای رسیدن به مقاصدش نادیده بگیره و در لغتنامۀ دهخدا برای تعریف جاهطلب اومده «آنکه به هرکاری و هرچیزی برای رسیدن به مقام و منصب تن در دهد.»
سبز باشی و برقرار.